Cát
Vũ
Bộ
phim Chúa tàu Kim Quy (2 tập) vừa do TFS sản xuất dựa
theo tiểu thuyết cùng tên (viết ở Sài G̣n 1922) sẽ
được HTV phát sóng vào sáng chủ nhật 14 và 21-7 với
diễn viên Hoàng Phúc trong vai Lê Thủ Nghĩa
. Tiểu sử: Hồ
Biểu Chánh tên thật là Hồ Văn Trung, sinh năm 1885
tại B́nh Thành, G̣ Công (nay thuộc Tiền Giang). Ông xuất
thân làm kư lục, thông ngôn, thăng dần đến đốc
phủ sứ, từng giữ chức chủ quận, vốn
có tiếng thanh liêm, yêu dân. Ông bỏ chính trường lúc
đương chức về sống với nghiệp
văn đến cuối đời. Ông mất tại Phú
Nhuận - Gia ?ịnh ngày 4-11-1958.
Cho đến Chúa
tàu Kim Quy th́ nhà văn Hồ Biểu Chánh đă có ba tác phẩm
văn học được dựng thành phim. Trước
đó, khán giả đă từng ?ược
xem hai bộ phim Ngọn cỏ gió đùa (Sài G̣n video sản
xuất) và Con nhà nghèo (Hăng phim Truyền h́nh TPHCM (TFS) thực
hiện) dựa theo hai tiểu thuyết cùng tên của ông.
Và sắp tới đây, hai tác phẩm khác nữa của
ông là Nợ đời và Đại nghĩa diệt thân cũng
đang được TFS dự kiến sẽ đưa
vào kế hoạch sản xuất với mục tiêu h́nh
thành một “chùm phim Hồ Biểu Chánh”.
Yếu tố hấp
dẫn: Cốt truyện nhiều t́nh tiết, nhiều xung
đột.- Không kể bộ phim hai tập Chúa tàu Kim Quy
đang lên kế hoạch sẽ phát sóng vào hai buổi sáng
chủ nhật 14 và 21-7 này, hai bộ phim Ngọn cỏ gió
đùa và Con nhà nghèo (đều do ?ạo diễn Hồ Ngọc
Xum dàn dựng) sau khi tŕnh chiếu đă tạo được
cảm t́nh nơi người xem. Cả hai bộ phim, tuy
có nhiều điểm tương đồng như cùng lấy
bối cảnh vùng nông thôn Nam Bộ, cùng đề cập
đến thân phận bèo bọt, cuộc sống luôn bị
áp bức, bất công của tầng lớp dân nghèo, song nếu
như ở Ngọn cỏ gió đùa, người xem ̶uất ức” cùng với
nỗi uất ức của anh nông dân Lê Văn Đó th́ ở
Con nhà nghèo, khán giả cũng nơm nớp buồn vui cùng
với ba chị em Lựu, Bưởi, Cam. Dẫu rằng
cả hai bộ phim trên - được thực hiện
cách nhau gần 10 năm - vẫn cho người ta cảm
giác như xem một vở kịch dài có quay ngoại cảnh
hơn là một bộ phim. Điều đó nói lên rằng,
chính cốt truyện với nhiều t́nh tiết, nhiều
xung đột cùng một cái nh́n mang đậm chất nhân
văn trong các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh đă
đem lại cho những bộ phim này sức cuốn hút.
Và có lẽ đó là yếu tố thuận lợi duy nhất
khi muốn chuyển những tác phẩm văn học của
Hồ Biểu Chánh sang phim ảnh.
Những thách thức
không nhỏ ở trường quay.- Bởi ngoài yếu tố
thuận lợi trên, những tác phẩm của Hồ Biểu
Chánh chính là một thách thức không nhỏ cho người
làm phim. Khó khăn chung nhất mà đoàn phim nào rồi cũng
sẽ gặp phải là nội dung câu chuyện đều
đă diễn ra cách nay trên dưới cả thế kỷ,
thậm chí hơn một thế kỷ như truyện phim
Chúa tàu Kim Quy (1830), giữa lúc nền điện ảnh
nước ta nói chung, ngành phim truyền h́nh nói riêng c̣n phải
đương đầu với những bài toán khó giải
như kinh phí thấp, phương tiện kỹ thuật,
thiết bị làm phim chưa hiện đại, không có
phim trường riêng mà chỉ phó thác vào phim trường tự
nhiên của trời đất.
Đạo diễn
Hồ Ngọc Xum, ngay khi dẫn nhóm tiền trạm
đoàn làm phim Con nhà nghèo đi chọn cảnh đă phải
lắc đầu ngao ngán: “Nh́n cánh đồng nào cũng
thấy dây diện và bảng quảng cáo”. Mới tháng
trước chọn được một cảnh quan
ưng ư, tháng sau đưa đoàn đến quay đă thấy
khác lạ bởi tiến độ đô thị hóa nhanh
đến chóng mặt. đoàn phim Chúa tàu Kim Quy của
đạo diễn Châu Huế muốn quay cảnh hang Ḥn
đă phải dắt díu nhau xuống Hà Tiên, ra tít tận các
ḥn để t́m hang động thật mà vác được
đồ đạc đến nơi th́ coi như không có
đường lui! Diễn viên Hoàng Phúc (vai Lê Thủ Nghĩa)
trong khi đóng phim rủi ro bị lưỡi rựa cứa
đứt tay đến tận xương vẫn phải
cắn răng quay tiếp v́ không thể bắt cả
đoàn nằm chờ chơ vơ ở ngoài ḥn xa. Sau khi
đă lược bỏ bớt những cảnh “bất
khả thi” như cảnh nhân vật sang Trung Quốc
để tạ ơn gia đ́nh ân nhân, đạo diễn
Châu Huế cũng phải mất nhiều đêm để
nghĩ cho được cách “ăn gian” khi quay cảnh
chúa tàu đánh chống bọn cướp biển trên tàu ở
ngoài khơi. Anh nói, phải làm giả chứ làm thật cả
kinh phí lẫn sức người chịu không nổi!
Điều chắc chắn là dù có khéo đến mấy
th́ chuyện “làm giả” cũng sẽ ít hiệu
quả hơn nhiều so với làm thật.
Do thời điểm
quy định của tác phẩm nên “phim Hồ Biểu
Chánh” được xếp vào loại phim cổ trang.
Trang phục xưa nhưng phải may mới. May mới
nhưng phim lại cần nhân vật mặc quần áo cũ.
Mà v́ không thể có điều kiện làm phim chuyên nghiệp
như Tây (phim Người t́nh chẳng hạn) nên phim ta
luôn bị mặc đồ mới. Và cũng v́ phải lệ
thuộc vào “phim trường thiên nhiên” nên thời
gian tiêu phí cho việc di chuyển gấp nhiều lần so
với thời gian thực sự dành cho việc quay phim. Cũng
là người “cùng xóm” với nhau nhưng ngôi nhà của
Lê Thủ Nghĩa được quay ở B́nh Dương,
c̣n dinh cơ của Trần Tấn Thân lại tọa lạc
ở Long Thành; nhà của chúa tàu Kim Quy ở Hà Tiên mà huyện
đường quê “chúa” lại ở tận... Huế.
Đạo diễn Hồ Ngọc Xum than thở: Cứ
đà này, sẽ không c̣n t́m đâu ra những “ngôi nhà
xưa” cho những phim sau!
Liệu
lực có ṭng tâm?.- Hồ Biểu Chánh là
một trong những nhà văn viết sung sức nhất
trong lịch sử văn học VN. Ông đă để lại
cho đời hơn 100 tác phẩm gồm nhiều thể
loại như truyện ngắn, nghiên cứu, phê b́nh
văn học, dịch thuật, kịch bản tuồng,...
Trong số đó, chỉ riêng tiểu thuyết - chất liệu
chính để làm phim - đă có đến trên 50 tác phẩm.
Do vậy, việc thực hiện “chùm phim Hồ Biểu
Chánh” của TFS xét ở khía cạnh kịch bản là
điều thuận lợi. Hơn nữa, nếu
được chuyển sang phim, những tác phẩm này, lại
lần nữa giúp công chúng hiểu thêm về xă hội VN thời
cận đại, đồng thời thêm yêu mến tác giả,
một nhà văn, một vị quan (đốc phủ sứ)
thanh liêm, nhân ái. Mặt khác, thông qua nội dung cốt truyện,
người đời nay cũng sẽ cảm nhận được
những bài học về đạo lư, nhân nghĩa ở
đời. Điều lo ngại là với khả năng
hạn chế về nhiều mặt, liệu những bộ
phim cùng một tác giả này có mang được những
sắc màu khác nhau, có đạt được chất
lượng như mong muốn? Hay măi măi sẽ vẫn c̣n
để lại nơi những người làm ra nó sự
tiếc nuối như đạo diễn Châu Huế với
phim Chúa tàu Kim Quy “nếu có đủ thời gian, có
đủ kinh phí... phim sẽ kỹ hơn, sẽ đầy
đủ hơn”, như đạo diễn Hồ Ngọc
Xum với Ngọn cỏ gió đùa và Con nhà nghèo:
“Chưa đáp ứng được yêu cầu, c̣n nhiều
hạn chế... v́ không đủ điều kiện...”!(NLĐ)
Nguồn:
Người Lao Động
©2006 hobieuchanh.com