HỒ BIỂU CHÁNH
.
COM

TIỂU THUYẾT

 
Cư Kỉnh
Chương 1

Tại Châu Thành Ô Môn, có một cái rạch nhỏ bắt đầu chỗ góc nhà thương tẻ vô làng Ô Môn, rồi chạy thẳng qua miền Ba Se đụng ngọn rạch Cần Thơ quanh co lò lên tới đó.

Cái rạch nhỏ này người ta kêu là rạch Cái Tắc, có lẽ là tại người ở Ô Môn nhờ đường nước ấy mà đi tắt qua Ba Se, Cầu Nhiếm, Phong Điền được, khỏi phải đi vòng ngã Cần Thơ xa xôi cách trở.

Rạch Cái Tắc đã tiện lợi cho sự giao thông mà lại đẹp đẽ về phong cảnh nữa. Hai bên rạch vườn tược thạch mậu, nhà cửa liên tiếp, hễ đến lúc nước lớn đầy thì những thảo mộc nhờ nước mà được sum sê, rồi phải hiệp nhau che tàn mà đậy nước, nên vẽ ra cái bức tranh tốt tươi vui vẻ, gây nên cái không khí mát mẻ u nhàn.

Bên mé rạch, phía tay mặt, lại có đắp một con đường làng rộng rãi cao ráo: dọc theo đường trồng hai hàng dừa bị, gốc ngay hàng mà ngọn gie ra rạch, mấy khoảng trống lại trồng xen những mít, dâu, nhứt là trồng đu đủ, cây nào cũng lùn thấp mà có trái đeo đầy cổ, vói tay hái được, chẳng cần phải leo trèo.

Ngó ra con đường này, cách Châu Thành Ô Môn chừng vài trăm thước, có một tòa nhà nguy nga, nền đúc đá, cửa cuốn gạch, tường trắng toát, nóc đỏ lòm, trước nhà có một cái sân lớn chứa kiểng vật tốt tươi, bông hoa đủ màu sắc còn hai bên và phía sau nhà, thì vườn tược sởn sơ rậm rợp. Người ta trông thấy cảnh này thì tự nhiên biết đó là chỗ ở của một người phong lưu mà phú túc.

Thiệt như vậy, tòa nhà nguy nga với sở vườn thạch mậu này thuộc của ông Huyện Hàm Tân, người có ruộng đất nhiều, có danh dự lớn, mà lại cũng được làng dân kính mến.

Tiết tháng giêng, một buổi chiều, tuy trời còn nắng, song nhờ mặt trời đã sụp xuống dưới ngọn cây sau vườn, nên đi phía trước sân đã mát. Ông Huyện với bà Huyện đi ra vườn hoa, ông cầm cái kéo mà hớt đọt sửa nhánh cho những cặp kim quít, cần thăng, quỳnh mai, bùm sụm trồng trong những chậu lớn, còn bà thì đi vòng theo mấy bụi hường và mấy liếp huệ mà coi chừng cho hai đứa gia dịch tưới bông.

Ông Huyện Tân mới 45 tuổi, hình vóc dong dãy, gương mặt ôn hòa.

Bà Huyện đã được 38 tuổi rồi, đã có ba mặt con, nhưng nhờ bà có sẵn sắc đẹp thiên nhiên, lại nhờ bà thong thả trí, chẳng có buồn lo về sự chi hết, nên dung mạo của bà vẫn còn tuấn tú, vẻ tươi của bà vẫn còn đầy đủ, người lạ tưởng bà chưa tới ba mươi xuân.

Ông Huyện đương lum khum nhấm cây huỳnh mai mà uốn nhánh, bà Huyện bước lại gần bà nói:

- Người mua nhà của Xã Nhẫn muốn dọn về ở hay sao, mà nghe bầy trẻ nói từ sớm mơi tới giờ có người lo quét dọn ở đẳng.

- Vậy hả?... Họ mua tự nhiên họ dọn dẹp mà ở chớ sao.

- Hôm qua Tòa đấu giá phát mãi, ông không thèm tranh mà mua, để họ mua uổng quá.

- Mình mua làm chi, bà?

- Đất giáp ranh với đất mình, mua đặng mở vườn mình rộng thêm nữa.

- Có vài ba công đất, nhiều nhỏi gì đó. Vườn mình gần hai mẫu, mặc sức mà trồng, mở rộng thêm nữa mà chi?

- Ông nói kỳ quá. Đất rộng thêm chừng nào càng quý chừng thêm chừng nấy, có hại chi đâu mà sợ.

- Mình có một đứa con trai, sở vườn của mình đây đã đủ rồi cần gì phải lo mở rộng thêm nữa.

- Còn hai đứa con gái nữa chi?

- Ối! thứ con gái, hễ gả nó lấy chồng thì nó theo chồng, nó có ở với mình đâu mà mình phải lo cho nó.

Hai ông bà đương nói chuyện tới đó thì có một chú lính hăm hở bước vô cửa ngõ.

Ông Huyện đứng ngay mà ngó, bà Huyện cũng ngó, đợi nghe coi chú lính đến nói chuyện gì.

Chú lính chào hai ông bà rồi thưa rằng:

- Bẩm ông, quan lớn tính 5 giờ chiều này đi với bà lớn vô thăm ông bà, song quan lớn sợ ông bà đi khỏi, nên dạy cháu vô hỏi trước coi có ông bà ở nhà hay không.

Ông Huyện liền đáp:

- Xin chú về bẩm với quan lớn rằng có vợ chồng tôi ở nhà đủ và vợ chồng tôi sẵn lòng tiếp quan lớn bà lớn.

Chú lính từ giã rồi xây lưng trở ra đường.

Bà Huyện nói với chồng:

- Thôi, ông vô nhà đặng sửa soạn tiếp khách.

- Còn sớm mà, mới bốn giờ. Tôi mặc áo dài, bịt khăn đen thì xong, có sửa soạn chi đâu.

- Để tôi sai bầy trẻ đi mua nước đá đặng lát nữa đãi rượu.

- Cũng biểu nó nấu nước sôi đặng chế trà, nghe.

- Nước sôi thì có sẵn... Cha chả, quan Chủ quận đổi lại, tôi chưa kịp đi thăm bà lớn, nay quan lớn bà lớn đến thăm mình trước như vầy, tôi ái ngại quá.

- Phận tôi thì hôm qua quan lớn đến lãnh việc, tôi có hiệp với điền chủ trong quận mà yết kiến quan lớn rồi. Theo lễ thì bà phải đến thăm bà lớn trước rồi bà lớn sẽ thăm trả lại .

- Quan lớn với bà lớn mới lại tới hôm qua. Tôi tính để ít bữa dọn đồ đạc xong rồi tôi sẽ đi thăm. Tôi không dè bà lớn lại đi thăm tôi trước.

- Người lớn mà đi thăm trước là tỏ lòng hạ cố. Vậy lát nữa bà phải cám ơn, rồi bà xin lỗi về sự bà chưa kịp đi thăm.

- Người ta nói quan lớn đây là con của ông Hương sư Kinh ở trên Thốt Nốt hồi trước, phải hay không vậy ông?

- Tôi cũng nghe nói như vậy, song không biết chắc. Lát nữa quan lớn bà lớn vô, bà đừng có hỏi việc đó nghe hôn. Hỏi như vậy sai lễ nghĩa lắm.

- Tôi biết mà.

Bà Huyện trở vô nhà sai gia dịch đứa đi mua nước đá, đứa lau bàn ghế, đứa rửa chén rửa ly, sắp đặt sẵn sàng đặng tiếp khách. Cách một hồi ông Huyện cũng vô rửa mặt rửa tay, thay đổi quần áo.

Cô Túy, là con gái của ông Huyện bà Huyện, năm nay cô đã được 17 tuổi, hồi nhỏ cô học tại trường Ô Môn, thi đậu bằng sơ học rồi cô lên Sài Gòn học thêm vài năm. Vì ông Huyện bà Huyện cưng không muốn cho cô đi xa nữa, nên năm ngoái bắt cô về nhà, mà cũng chưa chịu gả cô lấy chồng.

Trong nhà lại còn cô Huyên, 20 tuổi, cháu kêu ông Huyện bằng chú ruột, vì cha khuất sớm mẹ ở Sa Đéc thì nghèo, nên ông Huyện đem về nuôi đặng chơi với con gái ông cho có bạn.

Nghe nói sẽ có khách thì cô Túy với cô Huyên lăng xăng lo giúp với bà Huyện mà sắp đặt cuộc tiếp khách, song cô Huyên thì lo giúp thiệt, còn cô Túy lo son phấn và lo áo quần nhiều hơn.

Đúng 5 giờ chiều, quan Chủ quận là quan Phủ Quyền và bà lớn vô tới, có một chú hầu đi theo chỉ đường.

Ông Huyện bà Huyện ra ngoài cửa mà tiếp chào và rước vô nhà. Cô Túy với cô Huyên đứng trong, chừng khách vô, hai cô cũng cúi đầu chào đủ lễ.

Chủ nhà mời khách đi thẳng vô bộ sa lông lớn để phía trong mà ngồi, rồi hai cô bưng trà đãi khách.

Bà Huyện nói với bà Chủ quận:

- Tôi chưa kịp đi thăm bà lớn, mà bà vô đến thăm vợ chồng tôi trước, thiệt tôi có lỗi nhiều lắm.

- Với người ta thì vợ chồng tôi phải giữ gìn cho hạp lễ nghĩa, chớ ông Huyện với bà Huyện thì vợ chồng tôi đi thăm trước cũng không hại chi hết. Xin bà Huyện đừng ái ngại. Hai cô đây là con của bà Huyện phải hôn?

- Bẩm, con nhỏ là con, còn con lớn là cháu kêu ông Huyện tôi bằng chú.

Quan Chủ quận liền hỏi ông Huyện:

- Ông Huyện có được mấy cậu mấy cô hết thảy?

- Bẩm, tôi có 3 đứa con, một trai hai gái. Thằng con trai lớn của tôi, 21 tuổi, thi đậu Thơ toán, quan trên mới cấp bằng cho nó làm việc tại Sài Gòn chừng vài tháng nay. Con Túy đây là con kế đó, năm nay 17 tuổi. Còn đứa con út, tên Ngọ, 10 tuổi, còn học tại trường Ô Môn.

- Cậu lớn làm Thơ toán trên Sài Gòn đó tên chi?

- Bẩm, nó tên Thanh.

- Có vợ rồi hay chưa?

- Bẩm, chưa có vợ. Vợ chồng tôi đương lo kiếm chỗ định đôi bạn cho nó, song kiếm chưa được.

- Còn cô ba đây, ông Huyện đã hứa nơi nào hay chưa?

- Bẩm, chưa. Nó còn nhỏ, để lo cho anh nó rồi sẽ hay.

Em Ngọ, là con út ông Huyện, đi học về, nó vừa bước lên thềm, nó ngó thấy trong nhà có khách nên thối lui mà đi vòng vô ngã sau. Bà Chủ quận ngó thấy, liền biểu kêu nó ra cho bà biết mặt. Em Ngọ phải ra chào khách.

Cô Túy với cô Huyên coi cho người ở bưng ly và rượu ra đặng đãi khách.

Quan Chủ quận cãi rằng:

- Tôi xin khai thiệt, vợ chồng tôi không biết uống rượu. Xin ông Huyện bà Huyện bãi rượu đi, để dùng trà mà thôi.

Muốn làm vừa lòng khách, nên ông Huyện phải dạy bưng rượu vô.

Quan Chủ quận thình lình hỏi ông Huyện:

- Ông Huyện có lẽ biết tôi chớ?

- Bẩm. Tôi xin lỗi ... Tôi không ... nhớ.

- Cách mười hai năm trước, tôi có xuống nhà ông Huyện một lần.

- Lâu quá, nên tôi quên.

- Tôi là con của ông Hương sư Kinh hồi trước ở trên Thốt Nốt đây. Hôm qua ông đi với mấy vị điền chủ đến thăm tôi. Tôi ngó thấy thì tôi nhớ ông liền. Nhưng vì hôm qua không có giờ nhiều, nên tôi không hỏi thăm ông bà được. Bữa nay rảnh, vợ chồng tôi mới vô thăm ông bà.

- Bẩm, hôm có giấy đổi quan lớn lại đây, thì tôi có nghe nói quan lớn là con của anh Hương sư. Nghe nói vậy tôi có lòng mừng, song không biết tin ấy có thiệt hay không, nên tôi không dám hỏi. Đức Khổng tử dạy về đạo hiếu, ngài có nói rằng:"Lập thân hành đạo dương danh ư hậu thế, dĩ hiển phụ mẫu, hiếu chi chung dã". Quan lớn học thành tài rồi ra trị dân, giúp nước, làm rỡ ràng cho cha mẹ như vầy thì quan lớn trọn thảo với cha mẹ lắm. Tôi lấy làm mừng cho quan lớn. Chị Hương sư năm nay đã trộng tuổi rồi, chị còn ở trên Thốt Nốt hay là theo quan lớn?

- Má tôi mất, đã mãn tang hôm tháng chạp.

- Ủa! Vậy hay sao?... Chị mất tôi không hay chút nào hết.

- Khi tôi học xong rồi, tôi ra giúp việc với Nhà nước, thì tôi đem má tôi theo đặng mẹ con gần nhau. Hồi năm kia, tôi tùng sự tại Sài Gòn. Má tôi có bịnh rồi mất ở trển.

- Thiệt tôi không hay. Tôi với anh Hương sư hồi trước là bạn nho học với nhau, nên tôi thương ảnh lắm. Chẳng may ảnh khuất sớm, làm cho tình bằng hữu dứt đi. Tưởng là chị Hương sư được sống, té ra chị cũng mất nữa. Ở đời sự còn mất, thiệt không biết sao mà liệu trước được.

- Tôi làm nên thì cha mẹ đã khuất hết, không còn mà chung hưởng chút phú quí với tôi. Hễ tôi nghĩ đến chỗ đó thì tôi tủi phận lắm.

- Người có hiếu, dẫu làm việc gì, dầu ngồi địa vị nào, cũng không quên công ơn của cha mẹ. Quan lớn được cao sang, mà quan lớn biết tiếc không còn cha mẹ đặng chung hưởng với quan lớn là người có hiếu. Sự còn mất là tại mạng trời định, tôi tưởng quan lớn chẳng nên buồn lắm. Ngày nay quan lớn làm nên, tuy không còn cha mẹ mà nuôi dưỡng, song quan lớn lập được thân danh làm cho vong linh của cha mẹ được rỡ ràng, rồi ngày đêm quan lớn còn biết suy ân niệm nghĩa nữa, đó cũng là một cách trả thảo cho đứng sanh thành, chẳng lựa là phải nuôi dưỡng. Ấy vậy tôi xin quan lớn nên vui, chớ chẳng nên buồn.

- Hồi tôi còn nhỏ, ông thân tôi thường dặn tôi hễ bước chơn vào đường đời thì phải lấy câu này mà định tâm: "Tri mạng, thuận thời, thanh thiên". Tôi vẫn nhớ lời dặn ấy hoài, nhờ vậy mà tôi bớt buồn được chút đỉnh. Thiệt, tôi đối với vong linh cha mẹ tôi, thì tôi buồn mà thôi, chớ tôi khỏi hổ. Tuy vậy mà tôi nghĩ tôi lập được thân danh, làm rỡ ràng chút ít cho vong linh của cha mẹ đây, phần nhiều là nhờ có lòng quảng đại của ông Huyện bà Huyện giúp tôi hồi trước, nên tôi mới lập thân được. Ơn nghĩa ấy tôi hằng nhớ hoài, chẳng bao giờ tôi quên; bởi vậy đến Ô Môn từ hôm qua, thì tôi trông có chút giờ rảnh đặng vợ chồng tôi đến thăm ông Huyện bà Huyện mà tỏ lòng còn nhớ ơn xưa.

- Xin lỗi quan lớn, có ơn gì đâu mà quan lớn phải tỏ.

- Sao lại không ơn? Chớ còn đợi sao nữa mới gọi là ơn được? Ngày ông thân tôi mất, trong nhà không còn một đồng tiền. Có mười mẫu đất thì ông thân tôi đã cố cho ông Huyện, mà còn mắc nợ riêng của bà Huyện mấy trăm đồng bạc nữa. Trong nhà má tôi thì yếu đuối, lại phải nuôi một bầy con thơ. Tôi là lớn, mà tôi đương học nửa chừng, làm sao giúp đỡ má tôi. Hồi đó tôi chắc tôi phải thôi học. Còn tiền đâu mà học nữa, mà đi học thì làm sao má tôi có cơm mà nuôi sắp em tôi. Lúc ấy gia cảnh của tôi khốn khổ buồn thảm hết sức. Cảnh ấy xảy ra cách mười mấy năm trước, mà đến ngày nay tôi vẫn còn thấy tỏ rõ trước mắt tôi hoài. Tôi còn nhớ, một buổi sớm mơi, trời mưa lâm râm, má tôi dắt tôi xuống Ô Môn mà thăm ông Huyện bà Huyện. Trong lòng mẹ con tôi chứa chan sầu não cũng như cảnh trời mưa lâm râm đó vậy. Má tôi xin với ông Huyện cho mẹ con tôi đoạn mãi mười mẫu đất đặng trừ luôn số nợ thiếu bà Huyện cho thanh thỏa, chớ không thế nào mà trả số nợ ấy cho nổi. Ông Huyện bà Huyện theo an ủi má tôi, cầm mẹ con tôi ở ăn cơm, rồi ông lấy bằng khoán ruộng, bà lấy giấy nợ mà đưa hết lại cho má tôi, ông bà cho ruộng lại đặng má tôi làm mà nuôi em tôi và cho luôn hết nợ nần khỏi trả. Ai mà có lòng quảng đại đến như vậy? Ơn đó còn ơn nào lớn hơn?

Quan Chủ quận nói tới đó rồi động lòng nên ngài ứa nước mắt, không nói được nữa, làm cho bà Chủ quận và ông Huyện bà Huyện cũng cảm xúc.

Muốn đổi cái không khí buồn bực ấy ra vui vẻ một chút nên ông Huyện đáp:

- Tôi với anh Hương sư hồi trước là bạn đồng đạo. Tại cái mạng ảnh không được làm giàu, nên ảnh làm việc gì cũng thất bại hết thải. Hồi ảnh sanh tiền thì tôi giúp đỡ ảnh chút đỉnh, chớ có phải cho vay đặt nợ chi đâu. Chẳng may ảnh khuất thì thôi, nếu vợ chồng tôi làm theo ý chị Hương sư thì còn gì tình nghĩa anh em, mà chị Hương sư làm sao nuôi con cho được. Việc vợ chồng tôi làm đó là việc thường tình, người biết điều ai cũng phải làm như vậy, có lạ chi đâu. Chẳng cần quan lớn phải hạ mình mà tạ ơn.

- Người làm ơn dẫu không muốn nhớ cái ơn của mình làm, mà người chịu ơn không được phép quên cái ơn mình chịu. Tôi nhớ ông thân tôi hồi trước hay nói:"Bất suy ân, vô dĩ bảo thế tử". Tôi thọ ơn ông Huyện bà Huyện, mà tôi không thèm nhớ, thì làm sao tôi nên được. Huống chi nhờ có ông Huyện bà Huyện trả ruộng hủy nợ, má tôi mới có thể nuôi sống sắp em tôi, tôi mới có thể học đến thành chung rồi được làm quan đây. Ấy vậy mà tôi lập được thân danh mà trả thảo cho cha mẹ là nhờ ơn ông Huyện bà Huyện giúp cho tôi đó. Ơn nghĩa ấy chẳng bao giờ tôi quên được. Vì vậy nên đổi lại đây vợ chồng tôi lật đật đến mà cám ơn ông Huyện bà Huyện.

- Nếu thiệt nhờ việc nhỏ mọn của vợ chồng tôi làm năm trước mà quan lớn mới được trọn thảo với cha mẹ, thì vợ chồng tôi vui trong lòng lắm. Sự vui ấy là cái phần thưởng xứng đáng của Trời ban cho vợ chồng tôi rồi, quan lớn khỏi phải nhọc lòng nhớ tới việc ấy nữa.

- Lời khiêm nhượng ấy càng làm cho tôi kính mến ông Huyện nhiều hơn nữa. Tôi đến đây, bổn tâm của tôi có hai mục đích: thứ nhứt đến đặng cám ơn, thứ nhì đến đặng hỏi việc này: tôi làm quan, tôi phải giữ thái độ nào mà trị dân cho hiệp với đạo thảo thân của tôi, mà cũng hiệp với nghĩa vụ của đứng dân chi phụ mẫu và cho vẹn toàn cái trách nhậm của Nhà nước phó thác cho tôi ? Vì ông thân tôi khuất sớm nên tôi không được hấp thụ cái gia đình giáo dục cho nhiều. Ông Huyện là bạn đồng đạo của ông thân tôi, nên tôi trọng cũng như thân sanh tôi vậy. Tôi xin ông làm ơn chỉ giáo giùm cái đường phải cho tôi đi đặng khỏi thất hiếu với kẻ sanh thành tôi, khỏi trái với nghĩa vụ của tôi và khỏi lỗi với trách nhậm của Nhà nước vì tin cậy nên phú thác cho tôi .

Ông Huyện Tân thuở nay chưa từng nghe ai vấn kế về một câu chuyện quan hệ mà lại cao thượng như vậy, bởi vậy ông nghe quan Chủ quận nói dứt lời rồi thì ông ngẩn ngơ, không biết phải đáp thế nào cho xứng với ý tứ của người hỏi. Ông ngồi suy nghĩ, sực nhớ lời của Trọng Cung đối đáp với Khổng phu tử trong sách Luận Ngữ, ông hội ý mới đáp với quan Chủ quận:

- Theo ý tôi, quan lớn trị dân, quan lớn thiệt hành 5 chữ này: “Cư kỉnh nhi hành giãn”; thì có lẽ quan lớn khỏi lỗi với nghĩa vụ, mà cũng khỏi lỗi với trách nhậm.

- Cư kỉnh nhi hành giãn nghĩa là sao ?

- Nghĩa là lúc bình thường, đối với quan lớn thì quan lớn phải thận trọng dè dặt, đừng để trái với lương tâm, rồi đến lúc hành chánh, đối với nhân dân, thì quan lớn phải quảng đại dễ dàng, đừng câu chấp việc nhỏ .

- Tôi rất cảm ơn ông Huyện. Tôi sẽ dùng câu ông dạy tôi đó mà làm biểu hiện để trị dân.

- Tôi xin quan lớn hãy xét lại. Tôi thuộc phái cựu học. Tôi sợ e ý và lời của tôi không hiệp thời chăng ?

- Lời đạo đức thì hiệp thời luôn luôn, dầu đời tấn hoá đến bực nào đi nữa cũng không bỏ đạo đức được. Tôi tin chắc như vậy.

- Quan lớn làm quan mà quan lớn tôn trọng đạo đức thì quý báu biết chừng nào.

- Ông quan nào cũng phải vậy, chớ nào phải một mình tôi hay sao mà ông khen. Nếu không lấy đạo đức mà trị dân thì làm sao được người ta kêu là “dân chi phụ mẫu”.

- Bẩm, quan lớn nói phải lắm.

Lúc ấy cô Túy ra bưng chén đem vô trong mà rót trà nóng mới châm thêm vô bình. Bà Chủ quận tỏ ý muốn đi xem trong nhà. Bà Huyện liền mời bà lớn đi vô trong.

Quan chủ quận ngó cô Túy rồi hỏi ông Huyện :

- Sao ông không cho cô em đây đi học ?

- Tôi ít con, nên má nó cưng nó lắm, không chụi rời nó ra. Nó học trường Ô Môn, hồi năm kia thi đậu bằng sơ học rồi có lên Sài Gòn học vài năm, má nó nhớ nên bắt nó ở nhà, không cho đi học nữa. tôi nghĩ con gái học chút đỉnh đủ biết thì thôi, học nhiều mà không đi làm việc thì không dùng chi hết, bởi vậy tôi cũng xuôi theo, không ép nó đi học thêm.

- Ở nhà mà không có công việc chi hết, thì có lẽ cô em buồn chớ.

- Nó đọc tiểu thuyết và nhựt trình tối ngày, có ở không đâu.

- Theo ý tôi thì nên cho cô em đi học hơn là cho đọc tiểu thuyết.

- Nó mê tiểu thuyểt lắm, quyển nào hễ xuất bản thì nó có hết thảy. Hai năm nay nó mua mà đọc rồi để dành đầy một tủ.

- Không tốt. Con gái không nên đọc tiểu thuyết. Mà có đọc thì phải lựa thứ nào hiệp luân lý sẽ cho đọc, bởi vì tiểu thuyết đời nay xen lộn nhiều bộ tồi phong bại tục thái quá. Đờn bà con gái mà đọc những bộ dâm thơ ấy thì phải loạn trí não, đọa tánh tình.

- Vậy hay sao ? Tôi không dè. Để tôi biểu nó đừng có đọc nữa.

- Xin ông phải cần lưu tâm về việc ấy: Có con, nhứt là con gái, phải lựa sách mà cho nó đọc, chẳng nên để nó đọc thong thả.

- Cảm ơn quan lớn.

Bà Chủ quận đi xem nhà cửa rồi bà trở ra phòng khách. Trời gần tối nên quan Chủ quận từ giã mà về, hứa khi nao rảnh sẽ vô nói chuyện chơi lâu hơn.

Ông Huyện bà Huyện đưa khách ra tới ngoài cửa rồi mới từ biệt nhau. Chừng đi trở vô, ông Huyện nới với bà:

- Anh Hương sư Kinh sanh con được như vậy thiệt là có phước, mà dân xứ này có được quan chủ quận đó thiệt là có phước lắm.