Qua ngày sau.
Mới tảng sáng mà trước nhà Chí cao tựu lại đông dầy dầy; thầy Hương quản làng Thới Thạnh với thầy Đội đồn Ô Môn đều có mặt tại đó.
Ông Huyện Hàm tân hay sự náo nhiệt ấy, ông mới ra trước cửa mà xem. Ông nghe có tiếng Hương quản ông bèn sai gia dịch ra hỏi coi có việc gì, thì mới hay Chí Cao bị đâm chết nằm giữa một vũng máu trong nhà, gần bàn viết. Nghe như vậy cả nhà ông Huyện đều lao nhao ra đứng trước sân mà hỏi thăm, duy có cô Túy vẫn còn nằm ngủ im lìm trong phòng.
Vụ án mạng này phát giác như vầy :
Hương quản Tại, là chánh Hương quản làng Thới Thạnh, ở trong đất của ông Huyện, nhà ở phía tay mặt, còn nhà Chí Cao ở phía tay trái. Hồi 5 giờ khuya này. Hương quản Tại còn ngủ, thì có một người kêu cửa mà báo cáo, nói có vụ án mạng. Hương quản thức dậy hỏi sơ, mới hay tiểu thuyết gia Chí Cao bị đâm chết và người báo cáo đó là tên Quận, bồi của Chí Cao.
Hương quản lật đật rửa mặt bận áo rồi đi liền lại nhà Chí Cao. Khi bước vô hàng ba, thì thấy cửa giữa có một cánh mở hé, còn hai cửa hai bên thì đóng chặt. Kéo cánh cửa ấy mà bước vô nhà, thì thấy Chí Cao nằm dưới gạch, dựa bên bàn viết, nằm nghiêng, tay trái phía dưới lại sấp ra sau lưng, có một con dao rọc giấy bằng sắt, xi kên trắng, nhọn mà dài gần hai gang, ghim ngay trước ngực. người bị đâm chết đã lâu rồi, mình mặc một bộ pijama bằng lụa trắng có viền đen, áo quần phía dưới gạch máu nhuộm đỏ lòm, có nhiều chỗ đã khô rồi.
Cái ghế để ngồi viết thì vẫn còn nguyên ở yên chỗ thường, duy có một cái ghế khác ngả lăn nằm gần bàn viết. Trên bàn viết thì cái đèn tạ đăng vẫn còn cháy. Bình mực thì mở nút, có một cây viết với một cái đồng hồ đeo tay bằng vàng để gần đó. Bên tay mặt có một chồng sách sắp ngay thẳng. Bên tay trái có một cái khăn mu xoa lụa xanh nằm tại góc bàn. Giữa bàn thì có 3 tờ giấy viết rồi để nằm xéo xéo, chớ không ngay.
Hương quản đi xem cái cửa sau và mấy cửa sổ thì cái nào cũng đóng chặt; còn hai hộc tủ bàn viết và tủ áo, tủ rượu thì cái nào cũng còn khóa, không có dấu cạy. Hương quản lại biểu tên Quận, là bồi của Chí Cao, đi với mình mà xem xét cùng trong mà coi có mất món chi hay không. Tên Quận coi rồi không mất vật chi hết. Nó lại nói thêm rằng thường bữa nó thấy chủ nó mở hộc tủ bàn viết phía tay mặt mà lấy tiền đưa cho nó đi chợ. Có lẽ tiền bạc để trong tủ ấy. Hương quản coi kỹ lại một lần nữa, thì hộc tủ ấy vẫn khóa chặt.
Hương quản lấy làm lạ, không hiểu Chí Cao bị giết bởi cớ gì.
Lúc ấy thầy Đội với chú Cai đồn ở Ô Môn hay tin nên đã vô tới. Hương quản cậy chú Cai trở ra dinh quận chờ chừng nào quan Chủ quận thức dậy thì báo dùm vụ án mạng này cho quan lớn hay và cậy thầy Đội gìn giữ trật tự, đừng cho dân sự tràn vô nhà. Sắp đặt xong rồi, Hương quản mới lấy viết mực và giấy đem lại cái bàn ăn ở căn nhà bên kia mà lập vi bằng.
Hương quản biên sự mình khám nghiệm tử thi và sự mình xem xét trong nhà, mỗi khoản đều nói rành rẽ rồi mới lấy khai tên Quận.
Tên Quận khai như vầy :
"Tôi tên là Nguyễn Văn Quận, 21 tuổi sanh đẻ tại làng Tân An, tỉnh Cần Thơ, cha " là Nguyễn Văn Qui chết, mẹ là Lê Thị Mỹ cũng chết, tôi làm nghề ở bồi, ở nấu ăn và dọn dẹp trong nhà. Tôi vào giúp việc cho ông Chí Cao đã được 2 tháng 1 bữa rồi.
Đêm hồi hôm, sau khi ăn cơm tối tôi rửa chén và dọn dẹp xong rồi gần 8 giờ, tôi mới xin phép chủ tôi đặng qua vàm Ba Rích coi hát Tiều chơi. Vì hát hay vì có anh em cầm ở coi hát tới hừng đông tôi mới về. Khi về tới nhà chủ tôi, tôi thấy cửa giữa mở hé, lại có đèn đốt trong nhà, tôi tưởng chủ tôi đã thức dậy, nên tính vô lãnh tiền đặng một lát nữa đi chợ. Chẳng dè lại cửa đứng ngoài dòm vô tôi thấy chủ tôi nằm co dưới đất, máu chảy đỏ áo quần, tôi kinh hãi không dám vô, liền chạy đi báo cáo với thầy Hương quản.thầy hương quản đi với tôi trở lại nhà, thì thiệt quả chủ tôi bị đâm chết. Lời thiệt tôi khai ngay, bằng khai gian thì tôi chịu tội".
Hương quản biên lời khai ấy, suy nghĩ một chút, rồi hỏi thêm :
- Anh khai anh xin phép với chủ anh mà đi coi hát Tiều hồi gần 8 giờ tối. Vậy chớ hồi anh đi đó, trong nhà có ai hay không?
- Bẩm, không. Trong nhà duy có một mình chủ tôi với tôi mà thôi. Hồi tôi đi coi hát thì chủ tôi đương đi qua đi lại ngoài sân mà hứng gió.
- Thường thường anh thấy có ai hay tới nhà nói chuyện chơi với chủ anh hay không?
- Bẩm, không. Chủ tôi dọn về ở đây đã được một tháng mấy rồi, chẳng bao giờ có rước một người khách nào hết. Hôm mới dọn về thì có qua nhà quan Huyện ở gần đây mà thăm một lần mà thôi, chớ cũng chẳng có đi đâu nữa.
Anh nói chẳng có rước một người khách nào hết. Mà theo tôi biết thì luôn mấy bữa trước đây trong nhà có một người đờn bà. Sao anh dám khai gian như vậy?
- Bẩm thầy Hương quản, tôi quên. Phải, cách ba bốn bữa trước, có vợ cũ của chủ tôi đến thăm, ở ba bữa rồi về.
- Về ngày nào giờ nào?
- Bẩm đi hôm qua, đi lối một giờ trưa.
- Đi đâu, anh biết hôn?
- Bẩm, hôm qua, khi người đờn bà ấy xách cái giỏ đi được một lát rồi chủ tôi biểu tôi theo nom coi người ấy đi đâu. Tôi thấy lối 2 giờ trưa lên xe hơi đò hiệu Đào Châu đi Cần Thơ.
- Anh biết người đờn bà ấy tên gì họ gì hay không?
- Bẩm, không. Hồi tôi vào nhà ở với chủ tôi, thì chủ tôi ở một căn phố dưới Cần Thơ có một mình. Cách vài tuần chủ tôi dọn về ở nhà này thì tôi đi theo có một mình chớ không có người đờn bà ấy. Người ấy mới lên cách đây 4 bữa rày rồi đi hồi trưa hôm qua đó.
- Sao anh biết người ấy là vợ cũ của chủ anh?
- Bẩm, hai người rầy lộn với nhau, tôi lóng tai nghe nên tôi hiểu hồi trước chủ tôi có làm bạn với người ấy.
- Còn anh nói hồi hôm anh đi coi hát Tiều từ 8 giờ tối đến hừng sáng anh mới về. Anh ở bên Ba Rích sáng đêm anh không buồn ngủ hay sao?
- Bẩm, có anh em chơi nên không buồn ngủ.
- Anh em là ai?
- Bẩm, anh Canh là bồi của ông thầy thuốc với anh Huê là cu ly bên trường học.
- Anh gặp hai anh ấy hồi nào?
- Bẩm, tôi qua tới Ba Rích thì tôi gặp liền.
- Hai người ấy ở chơi với anh luôn tới sáng hay sao?
- Bẩm, phải. Hai người ở chơi với tôi tới sáng, chừng về cũng đi chung với tôi một ghe.
Hương quản bước ra ngoài, nói nhỏ với thầy Đội mà cậy sai lính đi đòi tên Canh với tên Huê và đón xe Đào Châu dưới Cần Thơ lên mà đòi sốp phơ với lơ đặng mình hỏi luôn thể. Chừng trở vô nhà, Hương quản xét mình tên Quận và biểu nó dắt đi chỉ chỗ nó để quần áo cho mình coi. Hương quản xét đủ hết, mà không tìm ra một dấu chi đáng nghi.
Lối 7 giờ quan Chủ quận vô tới, Hương quản tiếp rước và chỉ mọi việc cho ngài xem xét, rồi đưa tờ vi bằng đương lập cho ngài coi trước.Quan Chủ quận xét các việc đều y như lời biên trong vi bằng. Ngài bèn dạy phải để tử thi nằm yên, đừng dời đổi vật chi trong nhà hết, và phải lập vi bằng riết rồi đem nạp cho ngài đánh dây thép cho quan Biện Lý.
Quan Chủ quận về rồi, thì lính dắt tên Huê với tên Canh vô tới.
Hương quản liền dạy một chú Hương tuần dắt tên Quận vô trong buồng rồi ở đó mà coi chừng nó, đừng cho nó đi đâu. Tên Quận đi rồi thầy mới kêu tên Canh vô mà hỏi :
- Hồi hôm anh làm việc gì ở đâu?
- Bẩm thầy Hương quản, hồi hôm tôi đi coi hát Tiều ở bên Ba Rích.
- Thừa dịp hát tiều, thiên hạ qui tựu đông đảo, rồi ai đi đâu cũng nói đi coi hát tiều, biết làm sao mà xét sự thật giả cho được.
- Bẩm, thiệt tôi đi coi hát Tiều. Tôi đi tôi có rủ tên Huê, là cu ly trường học đi với tôi. Nếu thầy không tin thì tầy hỏi tên Huê thử coi.
- Đi hồi nào?
- Bẩm, tôi rủ tên Huê đi hồi 7 giờ rưỡi tối. Hai anh em tôi ở chơi sáng đêm bên Ba Rích tới vãn hát mới về.
- Đi coi hát, anh có gặp ai quen hay không?
- Bẩm, tôi gặp người quen nhiều lắm, đủ mặt hết.
- Anh có gặp tên Quận là bồi của ông Chí cao, người bị ám sát nằm kia hay không?
Tên Canh ngó tử thi thì biến sắc sợ Hương quản nghi mình có nhúng tay trong vụ án mạng, nên đứng dụ dự một chút rồi mới đáp:
- Bẩm thầy Hương quản, tôi có gặp tên Quận.
- Anh quen với tên Quận nhiều hay không?
- Bẩm, không. Tên Quận ở đây hơn một tháng nay, tôi biết mặt mà thôi, chớ tôi không quen. Hồi hôm tôi đi coi hát với tên Huê. Tên Huê quen với Quận; hai người gặp hỏi nhau, đứng nói chuyện một hồi, nhơn dịp ấy tôi và tên Quận mới làm quen với nhau.
- Anh gặp tên Quận hồi mấy giờ?
- Bẩm, hồi đó chừng 10 giờ.
- Anh gặp tên Quận rồi nó đi theo anh mà coi hát luôn cho tới sáng, hay là gặp đứng nói chuyện một chút rồi phân rẽ nhau, mạnh ai nấy đi chơi riêng.
- Bẩm, đứng coi hát với nhau một chút rồi tôi với tên Huê gặp tên Hứa ngoài Thới An nó mời hai anh em tôi đi uống nước. Hai anh em tôi đi theo tên Hứa. Tên Quận không quen nên không đi. Lối 3 giờ khuya hai anh em tôi mới gặp tên Quận lại. Tên Quận rủ hai anh em tôi đi ăn cháo. Ba đứa chúng tôi đi ăn uống chơi tới vãn hát rồi kiếm ghe qua sông mà về với nhau một lượt.
- Hổi 3 giờ khuya, anh gặp tên Quận lần thứ nhì đó, anh thấy nó có mặc quần áo như hồi đầu hôm hay là nó thay quần áo khác?
Tên Canh đứng suy nghĩ rồi nói :
- Bẩm, tôi không nhớ.
Hương quản ngó ngay tên Canh với cặp mắt rất nghiêm nghị và nói :
- Anh phải nhớ... Không lý mới đêm hôm này mà anh quên được. Việc này quan hệ lắm. nếu anh không chịu khai thì người ta sẽ nghi anh không muốn khai thiệt, chớ không phải anh không nhớ.
- Bẩm thầy tôi bất ý về chỗ đó, chớ không phải tôi không chịu khai.
- Anh không nhớ tên Quận mặc đồ trắng hay là đồ đen nữa sao?
- Bẩm, tôi nhớ ảnh mặc đồ trắng, đầu hôm cũng vậy mà khuya cũng vậy.
- Anh biết ký tên hay không?
- Bẩm tôi không biết viết.
Hương quản đọc lời khai của tên Canh lại cho nó nghe, buộc nó phải làm dấu tay ở phía sau, rồi dạy nó lại một góc nhà mà ngồi riêng một mình.
Thầy kêu tên Huê, là cu ly trường học vào. Thầy muốn làm cho nó sợ, nên nó bước vào vô thì thầy chỉ tử thi mà hỏi nó :
- Anh biết người này hay không?
- Bẩm, không.
- Thiệt anh không biết hay sao?
- Bẩm tôi có nghe nói ổng mua nhà về ở đây hơn một tháng nay, song tôi không có thấy mặt ổng lần nào.
- Anh không biết ổng mà sao anh quen với tên Quận là bồi của ổng?
- Bẩm, tên Quận đi chợ thường hay gặp tôi nên quen.
- Ổng tên là Chí cao viết tiểu thuyết hay lắm.
- Dạ tôi mới nghe nói hồi nãy.
- Ừ, mà anh biết ai đâm ổng chết đó hay không?
- Bẩm cái đó làm sao tôi biết được.
Hương quản liếc mắt ngó tên Huê thì nó đứng tự nhiên, không có sắc lo sợ chút nào hết. Thầy mới dạy nó khai coi hồi hôm nó đi coi hát Tiều với ai, đi giờ nào đến giờ nào mới về, gặp tên Quận hồi nào.
Tên Huê khai y như lời khai của tên Canh hồi 7 giờ rưỡi tối, lối 10 giờ mới gặp tên Quận, đứng coi hát với nhau một lúc rồi nó nói với tên Canh đi theo tên Hứa uống nước; tên Quận không có đi theo, đến 3 giờ khuya mới gặp tên Quận nữa, rủ nhau đi ăn uống tới gần sáng vãn hát nó với tên Huê và tên Quận mới kiếm ghe qua sông mà về với nhau một lượt.
Hương quản hỏi vậy chớ từ đầu hôm đến khuya tên Quận mặc có một thứ áo quần hay là gặp lần thứ nhì nó thay đồ khác. Cũng như tên Canh, tên Huê khai nó không để ý tới sự đó; song nó nhớ nó gặp hai lần đều thấy tên Quận mặc đồ trắng, mà không biết tên Quận có thay hay không.
Tên Huê khai biết chữ, nên Hương quản đọc lời khai của nó lại cho nó nghe, biểu nó ký tên ở sau, rồi chỉ chỗ tên Canh ngồi mà dạy nó lại ngồi đó.
Hương quản xem lời khai của tên Quận hồi nãy lại, rồi kêu Hương tuần mà biểu dắt tên Quận trở ra ngoài. Thầy ngó tên Quận mà nói:
- Lời khai của anh hồi nãy có vài khoảng không khai đúng sự thiệt. Anh khai anh đi coi hát Tiều hồi 8 giờ tối, qua tới Ba Rích thì anh gặp tên Canh với tên Huê, thì hai người đều khai như nhau, họ nói họ gặp anh hồi lối 10 giờ. Ở đây qua Ba Rích, dầu anh mắc kiếm ghe qua sông đi nữa thì mất nửa giờ đồng hồ là nhiều. Ấy vậy mà qua tới Ba Rích lối một giờ rưỡi đồng hồ rồi anh mới gặp tên Canh và tên Huê, chớ không phải gặp liền. Còn khoảng này nữa: anh khai rằng anh ở coi hát chơi với tên Canh tên Huê, vãn hát ba người mới về một lượt với nhau. Không phải như vậy. Tên Canh và tên Huê đồng khai gặp anh lối 10 giờ, đứng chung với nhau một lát rồi hai người ấy đi uống nước, phân rẽ với anh đến 3 giờ khuya mới gặp anh lại. Vậy thì từ 10 giờ đến 3 giờ khuya, trong cái khoảng 5 giờ đồng hồ đó anh đi đâu?
Tên Quận bối rối một chút rồi mới đáp :
- Bẩm thầy Hương quản, tôi ở đó coi hát chớ không có đi đâu hết.
- Trong thời gian ấy có ai thấy anh ở luôn luôn tại Ba Rích hay không?
- Bẩm, có lẽ ai cũng ngó thấy tôi hết thảy, ngặt vì tôi lạ, nên tôi không biết ai mà khai đặng họ làm chứng cho tôi.
Hương quản ngồi suy nghĩ, rồi kêu tên Canh với tên Huê lại gần chỉ tên Quận mà hỏi phải hồi hôm tên Quận mặc bộ quần áo đương mặc trong mình đó hay không. Tên Canh với tên Huê nói phải, song lời nói không được quả quyết.
Thầy Đội cho Hương quản hay rằng chiếc xe hơi đò hiệu Đào Châu đã lên tới và lính đã có đòi sốp phơ với lơ vô rồi.
Hương quản liền cho sốp phơ với lơ vô nhà rồi hỏi vậy chớ hồi hôm qua, chuyến xe xuống hồi 2 giờ chiều, phải tại chợ Ô Môn có người đờn bà xách lên xe mà đi Cần Thơ hay không. Sốp phơ với lơ đều nói trưa hôm qua có đến 3 người đờn bà ở chợ Ô Môn đi Cần Thơ. Hương quản dạy tên Quận chỉ coi người đờn bà ở nhà Chí Cao ra đi đó mặc đồ gì. Tên Quận nói người ấy mặc quần nhiễu trắng cũ, áo xuyến đen, đầu choàng khăn lụa trắng, chơn mang guốc, tay xách một cái giỏ mây. Tên lơ xe liền đáp :
- Phải, tôi nhớ có người đờn bà ấy đi xe tôi hồi trưa hôm qua. Người ấy sắc mặt coi buồn hiu, xuống tới Cần Thơ rồi xách giỏ mà đi, song tôi không biết đi đâu.
Hương quản cám ơn sốp phơ với tên lơ xe Đào Châu rồi cho hai người đi. Thầy cậy thầy Đội với Hương tuần và Phó hương quản canh giữ nhà Chí Cao, rồi thầy cầm tờ vi bằng với các lời khai đem ra dinh quận mà nạp cho quan Chủ quận. Thầy cũng có dắt tên Quận, tên Canh và tên Huê theo đặng cho quan Chủ quận định đạt.
Quan Chủ quận đọc hết hồ sơ rồi ngài viết một tờ dây thép mà đánh cho quan Biện Lý hay và xin quan Biện Lý liệu định về tử thi. Ngài dạy Hương quản đem gởi tên Quận, tên Huê, tên Canh đằng nhà việc làng đợi lịnh quan Biện Lý trả lời rồi sẽ hay.
Cách chừng một giờ sau, quan Chủ quận tiếp được dây thép của quan Biện Lý trả lời. Quan biện Lý cho hay rằng 2 giờ rưỡi chiều ngài sẽ lên tới với quan Thẩm Án và ngài xin truyền trước cho quan Thầy thuốc Ô Môn hay đặng giờ ấy có mặt tại quận hiệp với ngài mà khám nghiệm tử thi.
Quan Chủ quận liền cho Hương quản hay, ngày dạy phải ghé qua nhà quan Thầy thuốc mà mời và ngài dặn trước 2 giờ rưỡi Hương quản phải có mặt tại nhà Chí Cao với tên Quận, tên Canh, tên Huê mà hầu quan Biện Lý.
