Tờ báo quốc ngữ đầu tiên
Khai sinh sớm nhứt trong làng báo quốc ngữ Việt Nam là Gia Định báo. Tờ báo tổng hợp này có khuôn khổ 25 x 32 cm, ra hàng tuần tại Sài Gòn và tồn tại suốt 44 năm sau khi phát hành số đầu vào ngày 15/4/1865.
Tờ báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên
Nguyện san Thông loại khóa trình (báo kiểu sách đọc thêm, giải trí mang mục đích giáo dục) do Trương Vĩnh Ký chủ trì, khuôn khổ 16 x 23,5 cm, phát hành hàng tháng tại miền Nam trong những năm 1888-1889, là tờ báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên. Số 1 của nó ra vào tháng 5/1888.
Tờ báo Phụ nữ đầu tiên
Báo Nữ giới chung (tiếng chuông của giới nữ) xuất bản vào thứ Sáu hàng tuần tại Sài Gòn trong năm 1918 là tờ báo đầu tiên chuyên về phụ nữ. Số 1 của nó ra ngày 1/2/1918. Do Lê Ðức làm Chủ nhiệm và Sương Nguyệt Anh, con gái của Nguyễn Ðình Chiểu làm Chủ Bút.
Tờ báo kinh tế đầu tiên
Báo Nông cổ mín đàm (ngồi uống trà bàn chuyện làm ruộng và đi buôn) khuôn khổ 20 x 30 cm, phát hành vào thứ Năm hàng tuần tại Sài Gòn, là tờ báo kinh tế đầu tiên với số 1 ra ngày 1/8/1901.
Nhà báo Việt Nam đầu tiên
Nhà báo Việt Nam đầu tiên là Trương Vĩnh Ký (1837-1888), tên tự là Sỹ Tải thường gọi là Pétrus Ký, quê ở Tân Minh-Vĩnh Long (nay thuộc Bến Tre). Ông là một học giả lớn, thạo 26 ngoại ngữ, là tác giả của hơn 100 bộ sách, hàng nghìn bài viết, có chân trong nhiều hội khoa học quốc tế, cống hiến xuất sắc cho các chuyên ngành: văn hóa, ngôn ngữ, địa lý, nhân chủng học.. Ông thành lập, làm tổng biên tập những tờ báo quốc ngữ đầu tiên, đồng thời là cây bút chủ chốt của rất nhiều báo khác và được coi là người đặt nền móng cho báo chí quốc ngữ Việt Nam.
Nữ tổng biên tập đầu tiên
Danh hiệu này thuộc về Nguyễn Xuân Khuê (1864-1921), bút danh là Sương Nguyệt ánh, con gái thứ 4 của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu, quê ở Ba Tri-Bến Tre. Nhận lời mời của các đồng nghiệp, đầu năm 1918 bà lên Sài Gòn làm Tổng Biên tập tờ Nữ giới chung và phụ trách tờ báo này trong suốt thời gian tồn tại của nó.
Trang quảng cáo trên báo sớm nhứt
Khó thể biết chính xác mẩu quảng cáo đầu tiên xuất hiện khi nào trong lịch sử báo chí Việt Nam, nhưng chắc chắn trang quảng cáo sớm nhất hiện diện đầu năm 1882. ở số báo thứ 1 của năm 1882, Gia Định báo dành toàn bộ trang cuối để đăng quảng cáo cho Nhà thuốc Pharmacie Reynaud. Từ đó, quảng cáo trở thành một trang cố định, xuất hiện thường kỳ trên Gia Định báo và hoạt động quảng cáo cũng dần phổ biến ở nhiều báo khác.
|
|
Báo chí Việt Nam bằng quốc ngữ:
(Theo Huỳnh Ái Tông)
Ở miền Nam:
-. Gia Ðịnh Báo : Số 1 ra ngày 15-4-1865
-. Phan Yên Báo : Xuất bản năm 1868 (1898 *) do ông Diệp Văn Cương chủ trương biên tập
-. Nhựt Trình Nam Kỳ: Tuần báo, xuất bản số đầu vào năm 1883 (1897 *)
-. Thông Loại Khóa Trình: Số 1 và 2 không ghi tháng phát hành, số 3 có ghi Juillet 1888
-. Nông Cổ Mín Ðàm : Tuần báo, có 8 trang, khổ 27cm x 20cm Số 1 ra ngày 1-8-1901.
-. Nhật Báo Tỉnh : Tuần báo, phát hành vào ngày Thứ Năm hàng tuần, từ năm 1905 đến 1912.
-. Lục Tỉnh Tân Văn : Năm 1907, Trần Chánh Chiếu làm chủ bút, phát hành hàng tuần
-. Nữ Giới Chung : Số 1 ra ngày 1/2/1918 do Lê Ðức làm Chủ nhiệm và Sương Nguyệt Anh làm Chủ Bút.
-. Công Luận Báo : Do Lê Sum làm chủ bút, phát hành vào ngày Thứ Ba và Thứ Sáu
-. Trung Lập Báo : Do Phi Vân Trần Văn Chim tác giả Ðồng Quê làm chủ bút.
(chủ-bút Lương Khắc Ninh*)
Ở miền Bắc:
năm 1892 có tờ Ðại Nam Ðồng Văn Nhật Báo (in chữ Hán), phải đợi cho đến năm 1905 mới có tờ Ðại Việt Tân Báo in cả chữ Quốc Ngữ và Chữ Hán. Năm 1907, tờ Ðại Nam Ðồng Văn Nhật Báo có thêm
Ðăng Cổ Tùng Báo số ra mắt ngày 28-3-1907 do Nguyễn Văn Vĩnh làm Chủ bút.
*
Các công trình văn học quốc ngữ miền Nam -Huỳnh Ái Tông)
Thông tin thêm về báo chí Việt Nam- Nguyễn Vy Khanh
|
