Bãi trường, học sinh nam nữ đều nghỉ hết. Những trò ở Lục Tỉnh đều trở về quê quán vui chơi với cha mẹ. Còn như giàu sang thì cha mẹ kiếm chỗ đem con đi nghỉ cho chúng nó khỏe trí, đặng chừng khai trường chúng nó tiếp tục học lại, hăng hái học cho mau tấn phát. Vì đường giao thông chưa được thuận tiện, nên nguời có tiền nhiều mua giấy máy bay cho con lên Đà Lạt ở chơi đôi ba tuần. Còn người nhút nhát chưa dám nới xa Sàigon, thì cho con đi Tân An, Mỹ Tho, Thủ Đức, Biên Hòa hoặc Lái Thiêu, Thủ Dầu Một.
Cô Đào với cô Lý là phận gái, cha mắc bận việc buôn bán, mẹ không dám đi xa, bởi vậy hai cô cứ ở nhà đọc sách. Có mệt thì theo mẹ vô tiệm trong Bà Chiểu mà vui với cha.
Khánh ở nhà một mình với mẹ cậu buồn, bởi vậy bữa nào cậu cũng rủ Tòng qua nhà chơi với cậu, hoặc sai bồi đi mua bánh ăn với nhau rồi đọc sách, hoặc có bữa dắt nhau đi dạo chợ, có bữa đi xem hát bóng, có bữa đi vô vườn bách thú xem thảo mộc và xem voi, cọp, chim cò. Có cậu Hoài, con một chủ tiệm buôn lớn ngang hông chợ Bến Thành, cậu học một lớp với Khánh và cũng thi đậu bằng đệ nhứt cấp một lượt với Khánh, cậu nhập bọn chơi với Khánh và Tòng thành ra một bộ ba mà Tòng nhỏ kỉnh Khánh với Hoài như anh, còn Khánh với Hoài lớn nên xem Tòng như em, ba trẻ đều yêu nhau như ruột thịt.
Hai vợ chồng Thái với Hòa thấy con mình bè bạn với hai trò lớn tuổi, học giỏi, giàu có thì có ý mừng nên không ngăn cấm để cho gần gũi Khánh và Hoài đặng học hỏi thêm, vì học sư bất như học hữu, có thể tiếp xúc với người hơn mình mới bắt chước được mau khôn ngoan, mới mở trí được rộng kiến thức.
Trong ít bữa Tòng nói với mẹ và hai chị rằng bà mẹ của Khánh thương Tòng lắm, bà biểu kêu bà bằng dì Hai chớ đừng kêu bằng bà. Bà dặn về nói với hai chị qua nhà bà chơi đừng ái ngại chi hết, Tòng khoe Khánh xin với mẹ mà mướn được một anh sốp phơ rồi, sốp phơ đương đem xe xuống hãng rà máy lại cho êm đặng Khánh đi chơi với Tòng và Hoài.
Bà Hòa là mẹ của Tòng nghe con nói như vậy bà càng thêm mừng cho con có được người đem con đi chơi. Bà khuyên Đào với Lý coi bữa nào tiện thì ghé qua thăm bà lớn, cho bà vui lòng, vì bây giờ mình đã quen rồi, mình biết bà là người thành thiệt là tử tế chớ không phải kiêu căng như nhà giàu khác mà ngần ngại nữa. Bà đã ân cần mời hoài, nếu hai con không qua, té ra thất lễ hoặc vô tình. Đào với Lý tính mai mốt sẽ đi qua đặng trả sách cho Khánh mà mượn ít quyển khác.
Chẳng dè sáng bữa sau mấy mẹ con ăn lót lòng vừa rồi thì Khánh qua lại có dắt một bạn trai theo. Tòng thấy khách vô sân thì nói trước cho mẹ với hai chị biết, người đi với Khánh có tên là Hoài học một lớp với Khánh, con của một đại thương gia có tiệm ở ngang chợ Sài Gòn.
Khánh dắt bạn bước vô, giới thiệu cho bà chủ Hòa với hai cô biết Hoài là bạn học một lớp với cậu và mới thi đậu kỳ nầy cũng như Đào với Lý. Hai cô vui vẻ chào rồi mời hai cậu ngồi.
Khánh lại thưa với bà chủ nhà: ” Thưa bác, má cháu có cho phép cháu kêu anh sốp phơ để lái xe cho cháu đi chơi trong lúc bãi trường nầy. Sốp phơ đem xe ra hãng rà máy lại xong hết mới đem về hồi sớm mơi. Vậy cháu xin bác cho phép cháu rước em Tòng đi chơi một vòng với hai anh em cháu“.
Bà Hòa hỏi:
- Cậu tính đi đâu mà chơi? Đi chừng nào về?
- Thưa cháu muốn lên Thủ Đức, như hỏi thăm đường xá thuận tiện thì đi luôn lên Biên Hòa chơi chừng 11 giờ thì về.
- Được… Đi gần gần vậy thì được, chẳng nên đi xa. Tòng thay đồ đặng đi chơi với hai anh đi con.
Tòng vội vã vô trong thay đồ.
Hoài mau mắn, vui vẻ, mới quen lần đầu mà không ái ngại nên hỏi hai cô: “Hai chị tính chừng nào khai trường hai chị xin học trường nào? Trường Marie Curie hay là trường Trương Vĩnh Ký?”.
Chị Đào nhậm lẹ hơn, nên cô đáp:
- Chị em tôi nghĩ mình là người Việt thì học trường Việt phải hơn. Chị em tôi có thưa với bà Hiệu Trưởng của chúng tôi. Bà dạy làm đơn đưa cho bà rồi bà gởi cho chị em tôi qua trường Trương Vĩnh Ký mà học tiếp.
- Vậy thì chừng khai trường hai chị sẽ học chung với anh em tôi.
- Có tới bảy tám cô qua trường Trương Vĩnh Ký chớ không phải chỉ có hai chị em tôi mà thôi. Hổm nay mấy chị em tôi lo quá, học chung với mấy cậu trai chắc chị em tôi thua xa lắm.
- Chị nói khiêm nhượng chớ đâu có luật mà chắc học sinh trai giỏi hơn học sinh gái. Chúng tôi sợ chúng tôi học thua mấy chị chúng tôi mới thiệt hổ thẹn chớ.
Cậu Khánh tiếp nói: “Hỗm nay hễ có em Tòng qua chơi thì má tôi nhắn mời hai chị, má tôi trông quá. Vậy hai chị có rảnh qua nói chuyện chơi với má tôi“.
Cô Lý nói: “Chị em tôi tính bữa nay qua, trước thăm bà sau trả sách cho cậu, rồi mượn vài quyển khác. Bây giờ cậu mắc đi chơi, thôi bữa khác chị em tôi sẽ qua“.
Cậu Khánh lật đật nói: “Không, không! Hai chị cứ qua chơi cho má tôi vui. Má tôi trông hai chị lung lắm. Tôi đi chơi tôi sẽ gởi chìa khóa tủ sách lại cho má tôi. Hai chị qua rồi má tôi đưa chìa khóa cho hai chị mở mà lựa sách coi có quyển nào được thì lấy đem về mà đọc, đừng ngại chi hết“.
Tòng thay đồ rồi ở trong đi ra. Khánh với Hoài đứng dậy. Khánh mời cô Đào cô Lý một lần nữa, rồi cùng Hoài từ giã bà chủ nhà với hai cô mà đi với Tòng.
Bà Hòa nói với cô Đào cô Lý rằng bà mẹ cậu Khánh ân cần quá, vậy hai con phải thay đồ qua thăm, không nên mích lòng người lớn có cảm tình với mình.
Cô Đào cô Lý bèn vô trong bới đầu và thay đồ rồi ôm mấy cuốn sách qua thăm bà lớn.
Khánh về cho mẹ hay một lát nữa sẽ có cô Đào với cô Lý qua thăm. Cậu giao chìa khóa tủ cho mẹ rồi lên xe đi chơi với hai bạn.
Bà mẹ mừng nên Khánh đi rồi bà ra phòng khách đàn ông mà ngồi, có ý chờ hai cô qua; ngồi sa-lông gần nhau mà nói chuyện thân mật hơn ngồi bên ván, hai cô phải ngồi ghế xa, khó xem mặt mày cùng cách cử động cho rõ ràng được.
Đào với Lý bước vô sân, không thấy Khánh, hai cô biết Khánh với hai bạn đã đi chơi rồi. Mà bữa nay trong sân lại có hai chú đàn ông ở trần đương lui cui, một chú cuốc đất, một chú nhổ cỏ trong bồn bông. Đã quen rồi nên hai cô mạnh dạn bước lên thềm và đi ngay vô cửa giữa, mặc dầu không có ai chực tiếp.
Bà chủ nhà đương ngồi trên ghế ca-na-pê bên phòng khách đàn ông, bà thấy hai cô bước vô thì mừng rỡ mà nói: ”Hai con đi qua đây, qua ngồi chơi với dì. Ba anh em nó đi rồi. Hổm nay dì trông quá. Bà chị đâu, sao bà chị không qua chơi?”.
Hai cô vừa đi lại đó, vừa nói mẹ mắc vô trong Bà Chiểu.
Bà chủ nhà nói: ”Hai con để sách trên bàn đó rồi ngồi nói chuyện chơi. Dì có dặn thằng Khánh đi chơi một chút rồi về, đừng có ở trễ. Chắc lối 10 giờ nó sẽ về. Mà nó có để chìa khóa tủ sách trên ô trầu bên kia. Vậy hai con chơi một lát rồi muốn lựa sách thì lấy chìa khóa mở tủ mà lựa“.
Đào với Lý đem để mấy cuốn sách trên bàn rồi nhắm nhía muốn ngồi hai cai ghế phía ngoài.
Bà chủ nhà đứng dậy nắm hai tay của hai cô mà kéo, biểu phải ngồi trên ca-na-pê với bà, ngồi gần nói chuyện cho dễ. Bà ngồi giữa ép hai cô ngồi hai bên. Mỗi tay bà nắm một bàn tay mỗi cô mà đưa lên xem, xem từng ngón tay rồi xem hết bàn tay, xem tay rồi bà ngó mặt, ngó bên nầy rồi ngó bên kia. Hai cô ái ngại hết sức, nhưng không dám nói chi hết, để mặc sức cho bà nhìn.
Bà nhìn một hồi rồi bà ứa nước mắt mà nói: ”Hồi trước dì có một đứa con gái. Mà nếu nó còn thì năm nay nó cũng 19 tuổi, cỡ tuổi hai con. Mười mấy năm nay dì thương nhớ nó quá, tại vậy nên sanh bịnh. Bữa hổm hai con qua chơi. Dì thấy hai con dì càng thương nhớ con của dì hơn nữa. Bởi vậy dì căn dặn hai con qua chơi thường cho dì vui đặng dì khuây lãng chút đỉnh“.
Cô Lý sợ bà phiền về sự không vâng lời bà yêu cầu, cô muốn xin lỗi, nhưng cô vừa nói: “Thưa bà ” thì bà liền chận mà cản: “Đừng có kêu bằng bà nữa! Hai con kêu bằng dì, đặng có tình thân thiết hơn, Hổm nay dì muốn biểu hai con kêu dì bằng má, nhưng dì mới làm quen với bà chị, dì chưa biết bụng của bà chị nên dì không dám. Vậy hai con kêu bằng dì, kêu “dì hai“ cũng như dì biểu cháu Tòng kêu hổm nay vậy“.
Cô Đào mới nói: ”Thưa dì hai, dì dạy như vậy hai chị em con mới dám“.
Bà chủ nhà cười mà nói: “Đó! Kêu như vậy phải ngộ hôn? Hai con vâng lời thì dì vui lắm“.
Cô Đào nói tiếp:
- Hôm trước dì căn dặn mà hổm nay em Tòng về cũng nhắc hoài nhưng hai con chưa qua chơi được, ấy là hai con mắc lo giấy tờ đặng xin qua trường Trương Vĩnh Ký mà học tiếp, nên chưa rảnh. Đã vậy mỗi ngày ba con muốn hai con phải vô Bà Chiểu chơi với ba ít giờ, hoặc vô sớm mơi hoặc vô buổi chiều, tại vậy nên không rảnh.
- Bữa nay giấy tờ xin học đã làm xong chưa?
- Thưa mới xong
- Ừ, nếu xong rồi thì từ nay cho tới khai trường hai con rảnh. Vậy mỗi ngày hai con qua bên nầy chơi với dì. Như sớm mơi mắc đi Bà Chiểu thì buổi chiều qua bên nầy; còn như muốn đi Bà Chiểu buổi chiều thì qua sớm mơi. Muốn đọc sách thì qua đây lấy sách mà đọc. Có thằng Khánh ở nhà nó đọc sách với hai con. Chị em học chung với nhau cho dì vui. Dì nói thiệt với hai con, dì có một đứa con gái, sanh được có 25 ngày rồi nó mất. Dì thương tiếc nó quá, gần hai mươi năm nay, không có giờ khắc nào dì nguôi được. Tuy sau dì sanh được thằng Khánh, song nó là con trai, lớn lên nó mắc đi học, lại ở nhà nó chơi theo tư cách con trai, có xẩn bẩn theo mẹ, có trìu mến mẹ như con gái đâu mà dì quên đứa con gái của dì được. Bởi vậy từ bữa dì thấy hai con thì dì thương liền, thương như thương con của dì vậy. Hổm nay dì thầm ước nếu ông anh với bà chị ở bển bằng lòng cho bớt một con ở hủ hỉ với dì thì chắc dì hết buồn.
Bà nói tới đó rồi ba móc túi lấy khăn ra mà lau nước mắt.
Đào với Lý thấy bà đau khổ về tình mẹ con, hai cô rất cảm động.
Cô Lý nói: ”Thưa dì, ba má con cũng thương hai con như dì vậy. Con chắc dì xin bớt một đứa ba má con không đành rứt ra mà cho đứa nào được. Đã vậy mà chị em con sanh đôi, từ khi mới lọt lòng thì chơi chung, ngủ chung, nên chị em con cũng khó mà rời nhau, hễ phân rẽ chắc buồn lắm“.
Bà nói: ”Dì cũng hiểu như vậy nên dì không dám nói ra. Vậy dì xin hai con niệm tình của dì, mỗi bữa qua chơi với dì một hai giờ cho dì bớt buồn, muốn qua buổi mơi hay buổi chiều tùy tiện, giờ nào nhà dì cũng mở cửa mà vui rước hai con. Đó là hai con làm ơn làm phước giùm cho dì, đem tia sáng mà rọi trong nhà dì, đương tối tăm, đem vẻ vui mà rắc trong lòng dì đương buồn bực, dì nói thiệt, trót gần hai mươi năm nay thân phận dì chẳng khác nào một bụi cây khô, dì yêu cầu hai con làm ơn mỗi ngày tưới một gáo nước, hoặc may cây mát mẽ đâm chồi ra lá lại mà sống với đời, cho dì có đủ sự kiện mà sống trong an vui sung sướng, nhưng phải sống với đau khổ quạnh hiu như vầy hoài thì làm sao mà sống lâu cho được“.
Bây giờ bà khóc thiệt nước mắt tuôn dầm dề, làm cho Đào với Lý xúc động cực điểm. Đào thì lanh lợi nhưng trước tình cảnh thê thảm não nề nầy cô bối rối không tìm ra lời để an ủi bà.
Cô Lý bình tĩnh hơn nên cô ngó bà mà nói:
- Dì thuộc bực giàu sang, mà dì có lòng thương chị em con, đó là ơn lớn, chị em con chẳng những là không phép quên, mà cần phải lo đền đáp. Dì đã lấy lòng thành thiệt mà nói với hai con thì hai con không được phép giấu giếm dì. Mặc dầu dì ân cần căn dặn, hổm nay hai con dụ dự không dám qua, thiệt mắc bận chút việc, mà cũng ái ngại qua làm khách bận rộn dì không nghỉ được.
- Không, không! Con qua dì mừng lắm chớ. Còn đừng ái ngại chỗ đó.
- Dì nói như vậy hai con mới hết ngại. Nhưng còn một điều khác nữa làm cho hai con khó tự do qua lại thăm dì hàng ngày.
- Điều gì?
- Con phải thưa thiệt với dì phận hai con là gái mới lớn lên. Nhà dì không có con gái mà lại có con trai. Chị em con qua thường mà không có má con theo, tới lui như vậy nhiều lần con sợ e chẳng khỏi tiếng thị phi họ dị nghị.
- A! Con ngại về điều đó!… Con ngại cũng phải … Nhưng dì hỏi con vậy chớ từ hôm thằng Khánh làm quen với hai con cho tới bữa nay, con có nghe nó nói lời nào hay là con có thấy bộ nó ló mòi chi khiếm nhã với hai con hay không?
- Thưa không, cậu Khánh luôn luôn lễ phép đàng hoàng lắm, cậu kỉnh hai chị em con, cậu kêu cả hai bằng chị, con không thấy cậu có ý gì hết. Hồi nãy cậu có dắt cậu Hoài là bạn học qua nhà mà giới thiệu với má và hai con. Bộ cậu Hoài thiệt tình, cậu cũng kêu hai chị em con bằng chị như cậu Khánh, chớ không có ý chọc ghẹo chi hết.
- Vậy thì được lắm, có sao đâu mà con ngại, Hoài làm bạn với Khánh mấy năm rồi. Cậu lên đây chơi thường, cậu vui vẻ hay nói hơn Khánh. Nhưng dì thấy tánh nết cậu cũng dễ thương, con nhà có giáo dục. Vậy hai con đừng lo chi hết. Dì bảo lãnh việc đó. Để bữa nào gặp bà chị dì sẽ nói, hai con cứ qua chơi với dì dẫu hai đứa nó có nói điều chi quấy thì dì sẽ rầy chúng nó, có dì ở một bên hai con, có sao đâu mà con sợ.
- Thưa không phải hai con sợ. Hai con đoan chánh, nên có sợ gì đâu. Con ngại là lại miệng thiên hạ không tốt, họ thấy hai con lân la gần gũi rồi họ bày chuỵên mà nói xấu đó thôi.
- Ối! Lời thị phi kể làm chi con. Mình ở phải thì thôi. Dì buồn dì cậy hai con qua chơi thì dì biết ơn. Hai con thương dì, hai con làm nghĩa, hai con sẽ được vui vẻ tinh thần, vậy thì quý rồi, lo chi miệng thiên hạ. Để dì biểu trẻ bưng bánh, với trái cây cho hai con ăn chơi.
Đào với Lý nói hồi sớm mơi đã ăn lót lòng no rồi. Bà chủ nhà không kể, cứ kêu bồi biểu bưng trái cây với nước cam ra mà đãi khách. Bà ép quá hai cô phải ăn uống với bà cho bà vui. Mà bà vui thiệt, cứ nắm tay cô Lý và theo nói chuyện với cô thường hơn cô Đào.
Chủ khách đang ăn uống vui vẻ thì xe của Khánh trở về tới.
Ba trẻ bước vô mừng hai cô Đào với Lý. Khánh với Hoài có xách mỗi người một trái sầu riêng, còn Tòng thì xách một xâu nem. Bà chủ nhà lấy làm lạ, bà hỏi con đi chơi sao mới 10 giờ đã về.
Khánh nói: “Ba anh em con lên Thủ Đức không có cảnh gì vui. Con đi một vòng chợ có ý kiếm sầu riêng mà mua. Họ nói sầu riêng đã cuối mùa rồi, hoặc may lên Lái Thiêu mới còn năm ba trái muộn mà bán chớ Thủ Đức làm sao có được. Con nhắm đi Biên Hòa cũng không có gì vui nên con mua một chục nem rồi quay xe đi qua Lái Thiêu kiếm mua được hai trái sầu riêng đem về cho má đây. Hai trái đã chín hết ăn liền được“.
Khánh kêu một anh bồi mà giao sầu riêng với nem. Cậu biểu lấy dĩa bàn[1] mà tách trái sầu riêng đã nứt rồi đó đặng ăn liền bây giờ. Cậu thấy bánh trái còn đầy bàn, cậu mời Hoài với Tòng ăn.
Bà chủ nhà hỏi con hồi nãy đi Lái Thiêu có ghé thăm nhà trên vườn hay không. Khánh nói nhà ở trẻo trong xa nên cậu không vô. Bây giờ xe có sốp phơ rồi, vậy để mai mốt rồi cậu đi.
Bà chủ nhà nói bà muốn mời hết ở chơi rồi ăn cơm trưa với bà cho vui. Bây giờ còn sớm, bồi bếp sắp đặt kịp. Bà biểu Khánh qua nhà bà bác mời bà qua chơi rồi ăn cơm với hai cô. Như bà bác đi Bà Chiểu chưa về thì lấy xe đi với Tòng vô trong mời hết hai bác.
Đào với Lý không biết lấy cớ chi mà từ chối nên không cãi. Phần thì Khánh nghe mẹ dạy, cậu liền rủ Hoài với Tòng ra đi, làm cho hai cô phải chịu không thể rục rịch được.
Cách một hồi Tòng trở lại một mình mà nói hồi nãy qua bên nhà thì mẹ cậu chưa về. Ba anh em lên xe vô tiệm trong Bà Chiểu. Khánh thay mặt cho mẹ mà mời hết cha mẹ Tòng. Ba Tòng cám ơn nhưng nói bữa nay mắc khách đến mua đồ nhiều nên bỏ tiệm mà đi không được. Còn má Tòng cũng xin kiếu, nói ba chị em Tòng ăn cơm với dì hai cho dì vui, để má ở trỏng ăn cơm với ba, rồi trưa má sẽ ra chơi vậy thôi. Xe đưa Tòng về nhà đặng Tòng cho bồi với bếp hay trưa nay mấy mẹ con đều không ăn cơm nhà, còn Khánh với Hoài đi luôn xuống chợ Sàigòn đặng Hoài thưa cho cha mẹ khỏi trông hoài về ăn cơm rồi xe sẽ về sau.
Cách một lát xe Khánh với Hoài về, Khánh cũng thưa lại cho mẹ hay y như lời của Tòng nói. Bà mẹ đi vô trong dạy bồi bếp lo sắp đặt bữa cơm trưa, còn Khánh rủ hết bạn vô phòng đọc sách, rồi cậu mở tủ sách cho các bạn lựa sách mà đọc.
Nhà có sẵn tiền bạc nhiều làm việc gì cũng dễ, muốn thứ gì cũng có, bởi vậy đúng 12 giờ thì bồi vô phòng đọc sách thưa cho Khánh hay cơm đã dọn xong và bà dạy mời mấy cô mấy cậu ra ăn.
Khánh mới mời khách đi ăn cơm rồi sẽ đọc sách nữa.
[1] dĩa phẳng và to